स्वतन्त्र न्यायपालिकाका पूर्वशर्तहरु
संवैधानिक सर्वोच्चता र कानूनी शासन बहाल गराउनका लागि स्वतन्त्र न्यायपालिका आवश्यक पर्दछ । न्यायपालिका स्वतन्त्र राख्नका लागि निम्नानुसार प्रबन्ध गरिन्छन्ः
- न्यायपालिकाको संरचनाः संविधानमा न्यायपालिकाको संरचना स्पष्ट गरिनु पर्छ । संविधानले सर्वोच्च, उच्च र जिल्ला अदालतको संरचना व्यवस्था गरेको छ ।
- न्यायाधीशको सेवाको सुरक्षाः न्यायाधीशको नियुक्ति, सेवाका शर्त संविधानमा नै उल्लेख हुनुपर्दछ । न्यायाधीशको योग्यता, नियुक्ति, हटाउने प्रकृया संविधानमा नै उल्लेख गरिएको छ । (
- कार्यात्मक स्वतन्त्रताः न्यायपालिकालाई कार्यात्मक स्वतन्त्रता प्रदान गरेको हुनुपर्दछ । संविधानले अदालतमा विचाराधीन विषयमा राजनीतिक हस्तक्षेपमा रोक लगाएको छ । (१०५)
- पुनरावलोकन अधिकारः न्यायपालिकालाई न्यायिक पुनरावलोकनको अधिकार हुनु पर्दछ । न्यायिक निर्णय कानूनका दृष्टिमा अन्तिम र बाध्यात्मक हुनपर्दछ । संविधान र कानूनको व्याख्या गर्ने अन्तिम अधिकार सर्वोच्च अदालतलाई तोकेको छ । (१२८)
- संघात्मक राज्य संरचना, एकीकृत न्यायपालिका
- सर्वोच्च अदालतमा संवैधानिक इजलाश
- प्रत्येक प्रदेशमा एकएक उच्च अदालत, उच्च अदालतलाई रिटको क्षेत्राधिकार
- जिल्ला अदालतलाई अर्धन्यायिक निकाय बिरुद्धको पुनरावेदकीय अधिकार
- प्रदेश कानून बमोजिम स्थानीय तहमा न्यायिक निकाय गठन गर्न सकिने ।
No comments:
Post a Comment